پدیدة تفکیک متجاوز (transgressive segregation) در به‏نژادی گیاهان زراعی

گاهی هنگام دورگ‎گیری در صفات کمّی به دلیل وقوع پدیدة تفکیک متجاوز در نسل 2f و دیگر نسل‎های در حال تفرق، فنوتیپ‎هایی مشاهده می‎شوند که خارج از محدودة والدین خود قرار دارند. تفکیک یافته‎های متجاوز را می‎توان از طریق خودگشنی و گزینش تثبیت کرد. مطالعات ژنتیک کلاسیک و کیو تی ال، عمل مکمل ژن‎ها را مهم ترین دلیل وقوع پدیدة مذکور می‏دانند. وقوع پدیدة تفکیک متجاوز از طریق تلاقی بین والدینی که قابلیت ترکیب‏پذیری عمومی مثبت و معنا‎دار برای صفات مطالعه شده داشته باشند، تا حدودی قابل پیش بینی است. برای افزایش احتمال وقوع این پدیده به نظر می‎رسد که در میان روش‎های اصلاحی مؤثرترین روش، بالک تک بذر و گزینش دوره‏ای باشد. از پدیدة تفکیک متجاوز در اصلاح صفات مختلف کمّی همچون مقاومت به تنش‎های سرما، گرما، خشکی و شوری به طور گسترده‎ای استفاده شده است.